|
949596594959693545923450923450830329402435094385
Степанова Юлия
Далан «Дьыл5ам миэнэ» айымньытыгар учуутал туьунан суруйуута
Александр Николаевич Яковлев – Далан роман-эссетыгар хайдах репрессия5а тубэьэн эрэйи кербутун, хаайыы оло5ун-дьаьа5ын киьини долгутар гына суруйар.
Далан романын «Учууталлар» диэн чааьыгар хаайыыга сытан керсубут учууталлар туьунана сурдээх истинник суруйбут. Бу манна икки учуутал туьунан кэпсэнэр: Прокопий Данилович Яковлев –
кырдьа5ас уонна Михаил Платонов – эдэр
Прокопий Данилович Яковлев туьунан Далан маннай дьон санатыттан арыгыьыт, охсуьуук киьи диэн билэр эбит. Онтон хаайыы быыьыгар керсен, чугасыьан, итэ5эйэн, эрэнэн кэпсэтэр, а5атын кэриэтэ саныыр киьитэ буолбута. «Прокопий Данилович мин ордук себулээбитим, ытыктаабытым диэн кини дьиннээх былыргы буьарыылаах-хатарыылааах интеллигенин иьин, суобас, чиэс, майгы-сигили ырааьа киниэхэ баарын иьин» - диэн ахтан суруйар. Дьон кырдьа5ас учууталы бандьыыты курдук кэпсиирэ, онтон Далан бэйэтэ ыйыппытыгар «Мин кырдьык иьин охсуьабын» - диэн эппиэттиир. Прокопий Данилович репрессия5а тубэспит буруйа диэн киьи кулуе5эр диэри малааьыныгар Ленин мэтириэтэ алдьаммыт эбит. Кини следователлэр доппуруостарыгар бэйэтин иннитин, кырдьыгын иьин кыайыа5ар диэри кыргыспыт.
Эдэр учуутал Михаил Николаевич Платонов эмиэ репрессия5а тубэьэн хаайыыга киирэн Даланы кытта керсубут. Далан суруйар: «Сана дьоннор кэллэллэр эр эону-маны истээри, сонуургуур угэспитинэн биьиги саба туспуппут. А5ыйах саха быыьыгар аргыый сыыйан санарбыт бутэн,и куоластаах, тула еттун хайдах эрэ суелургуурдук, кулуу гыммыттыы керутэлээбит хатыныр киьи баара». Бу Миша Платонов эбит, Ханаластаа5ы Ей оскуолатын нуучча тылын учуутала. Кини о5о эрдэ5иттэн ыарахан олох оскуолатын барбыт, ол туьунан «Жизнь Миши Платонова» уон туертээх уолчаан хайдах эрэйдэммитин туьунан республиканскай хаьыакка тахсыбыт эбит. . Онтон кэнники уерэхтэнэн, кэргэннэнэн , ыал буолан сана учугэйдик олорон истэ5инэ репрессия5а тубэьээхтээбит. Миша Платоновы ыар оло5о хадаар еьес гына ииппит. Ол иьин Березовскайдаах Филиппов араастаан онон-манан киирэ-тахсан сордообуттарын да иьин адьас бэриммэтэх.
«Мин хаайыыга керсубут ити икки кырдьа5астаах эдэр саха учууталларынан, кинилэр мунура суох былаастаах МГБ органнарыгар бэрриммэтэх, сурдэрэ тостубатах, ыарыьах, дьарамай бэйэлэригэр холооно суох кытаанах, эрдээх быьыыларынан киэн туттуох санаам кэлэр»
| 