Ат - мииниллэр эбэтэр көлүнэр сылгы. Киэҥ өйдөбүлгэ - көлө буолар кыыл (холобур, ат оҕус), эбэтэр аттаммыт атыыр.

Өс хоһооно

уларыт
  • Арҕаһыгар баастаах ат ыҥыыры уурдарбат.
  • Ат сүүрдэҕинэ ыт хаалбат.
  • Атас аһаабатаҕа абырал,ат аһаабатаҕа алдьархай.
  • Үтүө ат биир кымньыылаах, үтүө киһи биир тыллаах.
  • Эттээх ат эрэллээх.
  • Уол оҕо дьоллоох, соноҕос ат соргулаах.

Ат туһунан уус-уран айымньыга

уларыт
  •  

Буулдьанан кэпсэтэр буурҕалаах сылларга
Бугуйбат бойобуой доҕорбут буолбутун,
Түүн буолла, түксү!” – диэн өттүктээн сыппатах
Түөрт түөрэм туйахтаах дьөһөгөй оҕотун
Ат курдук көлөнү, ама, ким умнуоҕай,
Ахса суох үтүөтүн ким туора сотуоҕай?

  — А. Николаев, Ат туһунан ахтыы
  •  

Быыра тэбэр барахсаным,
Мин соргум сорҕото,
Өрөй-чөрөй, маҥан атым,
Дьөһөгөйүм оҕото!

  Руслан Кривошапкин, Дьылҕам маҥан ата. Хоһоон
  •  

Ача күөх оттордоох
Алаас сыһыыбар
Ала дьоруо аппынан
Айаннатан киирэммин,
Алаас муҥунан сүөһүбүн
Алтан чэчир хонуубар
Арыаллаан сылдьан аһатабын.

  — Норуот ырыаһыта Герасимов Петр Данилович, "Сунтаардар ыллыыллар" диэн кинигэттэн. 1963
  •  

Үс үүт күрүөнү
Үрдүнэн көстөр
Үрүмэччи маҥан аттаах
Үрүҥ Уолан оҕокком!

  Былатыан Ойуунускай, Туналҕаннаах ньуурдаах Туйаарыма Куо. Норуот олоҥхотуттан.
  •  

Үстүйэлиир сүнньүөхтээх
Үүттүйэлиир күрүөнү
Үрүттэрин үрдүнэн
Өрөкүйэн көтөөхтүүр
Үрүмэччи маҥан ат
Үчүгэйин баҕаһын.

  Күннүк Уурастыырап, Үрүмэччи маҥан ат, Серафим Павлов муусукатыгар ырыа буолбут хоһоон

Эбии көр

уларыт